2.1.3 Voorbeeld 4

2.1.3. Verscheidenheid aan voorbeeldvragen en voorbeeld antwoorden voor het vak ‘Geschiedenis van het Dagelijks Leven’.

Algemene uitleg

Het vak Geschiedenis van het dagelijks leven wordt gegeven door Professor Van den Eeckhout aan de Vrije Universiteit van Brussel. Dit is een vak van 6 studiepunten uit eerste bachelor sociologie en politieke wetenschappen. Toch wordt dit ook frequent als keuzevak gekozen door derde bachelor studenten Psychologie.

De context

Professor Van den Eeckhout  maakt binnen het vak Geschiedenis van het dagelijks leven gebruik van  voorbeeld examenvragen. De professor geeft een zevental voorbeeld examenvragen. Daarnaast geeft ze ook een heel aantal examenvragen met hun antwoord. Ten derde voegt de professor ook een examenvraag toe met enkele antwoorden die studenten ooit geformuleerd hebben. Ze geeft vervolgens aan hoeveel punten ze de antwoorden geeft en wat er nog ontbreekt aan informatie of fout is.

Concreet materiaal

Naast bijgevoegd concreet materiaal, de voorbeeld examenvragen, is professor Van den Eeckhout geïnterviewd naar haar ervaringen met dit vak, ook wij geven onze kritische visie.

Uit een interview met de professor blijkt duidelijk dat zij dit principe van UDL (principe 2: actie en expressie,  richtlijn 6, ‘het bieden van ondersteuning om doelen en prioriteiten te stellen’) intuïtief  toepast. Tegenwoordig verplicht  de visitatiecommissie de professoren om  voorbeeldvragen te formuleren tijdens de les, maar de professor maakte hier al jaren gebruik van en had de verplichting van de visitatiecommissie hier niet voor nodig. Een reden die  de professor zelf aanhaalt waarom ze  gebruik maakt van voorbeeld vragen is omdat ze zich toch bewust is van de discrepantie  die er lijkt te zijn tussen datgene dat studenten verwachten van een examen en  wat zich dan effectief voordoet.  De professor geeft Geschiedenis van het dagelijks leven  nu al ongeveer elf jaar en maakte vanaf het begin gebruik van voorbeeldvragen. Natuurlijk  zijn het aantal vragen toegenomen doorheen de jaren. Ook heeft de evolutie van de verschillende technologieën het mogelijk gemaakt om de informatie toegankelijker te maken.  Vroeger voegde ze een voorbeeld  examenvraag toe aan de cursusfiche. Nu kan ze  de heel uitgebreide voorbeelden  in de  laatste les  aanhalen via slides en deze ook beschikbaar stellen op pointcarré zodat studenten deze kunnen downloaden en  afprinten.  Bijna iedereen is tegenwoordig ook in het bezit van een computer, dit en andere technologische evoluties hebben het  mede mogelijk gemaakt dat de voorbeelden die de professor nu geeft dermate uitgebreid zijn.

Als er wordt gevraagd wat professor Van den Eeckhout nog kan verbeteren om nog meer conform de principes van UDL te werken, antwoordt ze  dat ze  misschien beter haar versie van de  slides online  zou zetten.  De studenten kunnen nu gewoon de  slides afdrukken en daarnaast al de foto’s per hoofdstuk. In de les  projecteert  de professor de slides en daarin zijn de foto’s reeds tussen gezet.  Nu moeten de studenten thuis de foto’s afprinten en  op de juiste plaats zetten. Intellectueel gezien is er niet zoveel bij te winnen of te verliezen als ze de verandering doorvoert. Maar het zou zeker handig zijn tijdens de les wanneer de studenten aan het  noteren zijn. Dan moeten ze niet schipperen tussen een bundeltje foto’s en  een bundel slides.

Studenten geven positieve reacties wanneer ze op het einde van het jaar  gevraagd worden om de onderwijs evaluatie in te vullen. Zelden  wordt er concreet aangehaald dat men tevreden is  van de voorbeeldvragen. Dit komt volgens de prof omdat men zelden bij zo een evaluatie commentaar zal toevoegen, men duidt enkel  bolletjes aan van akkoord/niet akkoord.  Ook een heel aantal studenten neemt niet de tijd om de evaluatie in te vullen. Wel denkt  de professor dat  wanneer ze  deze heel uitgebreide voorbeeldvragen zou weglaten, er wel veel reactie zou komen.

Onze kritische visie:
Voor ons was de verscheidenheid aan voorbeeldvragen echt een meerwaarde. We hadden ervoor niet echt een idee wat ons te wachten stond maar door deze voorbeelden werd het heel duidelijk wat de professor van ons verwachtte. Dat gaf vooral een gerust gevoel, je wist hoe de vragen gesteld zouden worden en wat er concreet als antwoord verwacht werd. Het leek alsof we meer controle hadden dan tijdens het leren voor andere examens. Op het examen zelf ben je natuurlijk altijd zenuwachtig maar we ondervonden toch dat we redelijk zelfverzekerd er aan begonnen.

Tijdens het leren van het van Geschiedenis van het Dagelijks leven, stelde we onze eigen examenvragen op die heel hard leken op de voorbeeld examenvragen. Per hoofdstuk verzonnen we een aantal vragen extra en als we dan alles geleerd hadden, konden we testen of we het grondig genoeg kenden door de examenvragen in te vullen. Ook was het een leidraad doorheen de cursus, je zag bijvoorbeeld een bepaald onderwerp en je ging onmiddellijk in je hoofd vragen stellen. Wat, wie, wanneer. Op die manier was de manier waarop je de leerstof leerde gelijk aan de manier waarop de vragen zouden gesteld worden, wat de reproductie vergemakelijkt. 

UDL Verantwoording

Het vak ‘Geschiedenis van het Dagelijks Leven’ is een concreet voorbeeld van het principe 2: actie en expressie,  richtlijn 6. Deze richtlijn houdt het bieden van ondersteuning om doelen en prioriteiten te stellen in. Een verscheidenheid aan examenvragen zoals hierboven beschreven maakt het voor de studenten mogelijk om een duidelijk idee te krijgen van de verwachte kennis en hoe zij deze kennis zullen moeten reproduceren.  Een voorbeeldexamen kan als het ware fungeren als een gids doorheen de cursus met als doel het verwerven van de leerstof op die wijze dat men ook het geleerde op een efficiënte manier kan weergeven op het examen. De studenten weten dus voordat zij hun cursus leren tijdens de examenperiode, op welke manier er vragen worden gesteld. Zij weten wat er belangrijk is betreffende een onderwerp, want dit werd in het voorbeeld antwoord weergegeven door de professor.  Zo kunnen zij ook tijdens het leren soortgelijke vragen opstellen voor zichzelf. Ook kunnen zij als wijze van proefexamen de vragen zelf eens proberen op te lossen. Deze manier van werken biedt  een zekere geruststelling en mate van controle bij de studenten.