Algemene uitleg
Studenten van de Hogeschool Gent gingen
in verschillende groepen op 3-daagse naar de Pinte in de maand oktober 2012.
De context
Deze studenten behoorden tot de 3e
bachelor maatschappelijk en sociaal werk. Deze 3-daagse heeft als hoofdthema:
het inoefenen van rollenspelen. De studenten stonden op om 7.30u en na een
ontbijt begonnen ze meteen met het inoefenen van de rollenspellen. Van deze
driedaagse dienden reflecties gemaakt te worden enkele voorbeelden zijn
bijgevoegd bij dit document. De studenten moesten deze driedaagse
voorbereiden tijdens de lessen aan de hand van het schrijven van een
groepswerk. Een voorbeeld van een groepswerk is aan de bijlage toegevoegd.
Concreet materiaal
Aan de hand van een vragenlijst werden
verschillende studenten gevraagd om hun mening over rollenspellen weer te
geven. Over het algemeen kunnen we stellen dat studenten een positieve mening
delen over het gebruik van rollenspellen. De verschillende redenen worden
verrijkt door de citaten van studenten.
- In de les worden gesprekstechnieken op een theoretische manier aangeboden, maar het is voor de student ook wel eens fijn om deze technieken om te zetten naar de praktijk. Zo leren ze op een andere manier omgaan met de leerstof. Deze technieken zullen later gebruikt worden in het werkveld en studenten voelen zich dan ook een stuk zekerder wanneer ze dit al eens geoefend hebben
- Studenten lijken meer te onthouden wanneer de theorie omgezet is naar een rollenspel. Zo zei een studente: “Zelf merkte ik bijvoorbeeld al enkele keren dat ik bij een vraag op het examen de leerstof kan herinneren doordat we hierover een rollenspel of casus kregen.” Dit geeft ook het positieve effect aan van rollenspellen.
- De feedback die achteraf gegeven wordt is van groot belang. Studenten leren hun sterke en zwakke kanten kennen en leren bij door naar elkaar te kijken. Wanneer er geen rollenspellen zouden zijn, zouden studenten hun oefenpunten niet kennen en ongeschoold het werkveld binnenkomen.
- De rollenspellen zijn interessant voor de studenten omdat de onderwerpen vaak inspelen op hun interesses en geen onderwerpen zijn waarmee ze nooit geconfronteerd zouden worden. Een studente: “Ik heb bijvoorbeeld op 3 daagse de rol van een tienermoeder moeten spelen die geen contact meer heeft met haar ouders omdat zij haar afstoten. Tienermoeders is iets dat heel erg leeft in de media en in onze leefwereld. We krijgen dus zeker niet te maken met wereldvreemde onderwerpen waar we ons in moeten inleven.”
- In het begin is het een beetje wennen om in groep te spreken, het gaat ook om een fictieve situatie die gespeeld wordt door medestudenten, de schrik om ‘af te gaan’ is dus zeker aanwezig. Toch zien we een verandering doorheen het spelen van rollenspellen: “Doorheen de rollenspelen merk ik ook een evolutie bij mijzelf. Het is nu bijvoorbeeld zo dat ik al veel sneller voor een groep zal praten of al sneller een rollenspel op mij zal nemen.”
- Het leert studenten om zich in andermans schoenen te plaatsen en alles vanuit verschillende perspectieven te bekijken: “Rollenspellen leren me om me beter in te leven in iemand anders zijn situatie. Ik studeer sociaal werk en ik dit denk dat het als sociaal werker nodig is om jezelf in iemand anders zijn schoenen te kunnen plaatsen. Op die manier kan je meer empathie tonen.”
Omdat het niet mogelijk was om de
docenten te bereiken die deze driedaagse georganiseerd hebben, volgt hierbij
een kritische reflectie van mezelf.
Als ik naar mijn persoonlijke ervaringen
kijk met rollenspellen, kan ik niet zeggen dat het mij niet geholpen heeft. Ik
ben dan wel niet zelf op driedaagse geweest, maar in mijn studentencarrière heb
ik al deelgenomen aan menig rollenspel. Ik ben er zeker van overtuigd dat
rollenspellen voor meer betrokkenheid van de studenten bij de leerstof zorgen.
Niet alleen word je eigen ‘ik’ voor een uitdaging gesteld, ook de leerstof
wordt op een andere, praktischere manier aangeboden.
Met het feit dat het eigen ‘ik’
uitgedaagd wordt bedoel ik dat mensen die niet zo mondig zijn in groep, op
basis van een rol te spelen, en dus iemand anders te zijn, de spreekangst
overwinnen. Door iemand anders te zijn, word je door de groep niet beoordeeld
op je eigen persoonlijkheid, maar wordt de persoon die je vertegenwoordigt
beoordeeld. Mensen die dan weer erg spraakzaam zijn in groep en zich laten
gelden, kunnen wat ingetoomd worden door ze een rol te laten spelen van iemand
die ze helemaal niet zijn.
De leerstof wordt op een andere,
praktischere manier aangeboden aan de studenten. Daarmee bedoel ik dat
studenten in de les vaak een heel droog, theoretisch beeld krijgen van wat er
moet gebeuren. Het is dan ook niet makkelijk om op je eentje deze theorie om te
zetten naar praktijk. Ik vind deze rollenspellen daar geschikt voor. Het stoomt
de studenten klaar voor het werkveld en laat ook zien dat het allemaal niet zo
makkelijk is als het op papier lijkt. Ik kan me wel voorstellen dat er
studenten zijn die het helemaal niet leuk vinden om een rol te spelen in de
groep, maar dan maak ik een afweging. Wat zou ik het ergste vinden: Een
rol moeten spelen, wat ervaring op doen en feedback krijgen of zonder enige
ervaring het werkveld instappen en op verschillende moeilijkheden stoten die je
niet in de theorieles behandeld hebt. Het rollenspel weegt voor mij het
zwaarste door. Ik kan me, net als de studenten al aangaven, niet voorstellen
dat er een cliënt voor mij zit ik van 0 moet beginnen en nog nooit geoefend heb
hoe een intakegesprek bijvoorbeeld gebeurt. Ik weet ook wel dat je in de korte
rollenspelen geen expert wordt, maar je hebt wel voeling gekregen met de
leerstof.
Ik ben het ook eens met de geciteerde
studenten dat je door rollenspellen beter het standpunt van iemand anders kan
innemen en je leert om je vooroordelen niet de overhand te laten krijgen. Door
iemand anders te spelen, ben je niet meer jezelf met je eigen waarden en
normen, maar word je iemand anders en zet je je eigen normen en waarden opzij.
Door iemand anders te zijn kan je je ook beter inleven in die persoon wanneer
je later een soortgelijk persoon tegenkomt die je om hulp vraagt. Je hebt dan
zelf in die situatie gezeten en kan dus met meer voeling praten.
UDL Verantwoording
Rollenspellen zijn een voorbeeld
Principe 2 - richtlijn 4: de verschillende manieren waarop leerstof
aangeboden kan worden. De theorie wordt in de hoorcolleges in de aula
gedoceerd en deze wordt via rollenspellen omgezet naar praktijk. Zo leren ook
studenten dat er een duidelijk link is tussen theorie en praktijk. Ze dienen de
leerstof te beheersen alvorens ze te kunnen toepassen. Bijvoorbeeld een
slecht-nieuws gesprek, in de theorielessen worden alle stappen overlopen, maar
in de rollenspellen wordt duidelijk dat het niet zo makkelijk is als het op
papier staat. De theorie is dus niet alles en dient op een goede manier
gepraktiseerd te worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten